biofactors

Η λέξη «βιοπαράγοντες» αναφέρεται στις πολλές χημικές ενώσεις που ρυθμίζουν τις βιολογικές λειτουργίες. Στους  βιοπαράγοντες περιλαμβάνονται  πολλά μόρια που παράγονται ή τροποποιούνται από ζωντανούς οργανισμούς και υπάρχουν σε πολλά βασικά συστήματα όπως το αίμα, το νευρικό ή το ανοσολογικό σύστημα. 

Ένας μη εξαντλητικός κατάλογος βιολογικών παραγόντων περιλαμβάνει νευροδιαβιβαστές, κυτοκίνες, χημειοκίνες, ορμόνες, παράγοντες πήξης, παράγοντες μεταγραφής, μόρια σηματοδότησης, συνδέτες υποδοχέων και πολλά άλλα. 

Στην ομάδα των βιοπαραγόντων μπορούμε να φιλοξενήσουμε αρκετά κλασικά μόρια που δεν συντίθενται στον οργανισμό, όπως βιταμίνες, μικροθρεπτικά συστατικά ή απαραίτητα ιχνοστοιχεία. Γενικά, μπορεί κανείς να προτείνει ότι, για τους  βιοπαράγοντες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν συνώνυμοι όροι,  όπως βιοενεργά ή βιολειτουργικά (bioactives or biofunctionals), τα οποία χρησιμοποιούνται συχνά για να περιγράψουν ενώσεις που ασκούν βιολογική λειτουργία. Αλλά και πάλι, ούτε αυτοί οι όροι χαρακτηρίζονται σαφώς, ούτε η χρήση τους στη βιβλιογραφία είναι τυποποιημένη.

 Οι βιοπαράγοντες είναι ουσίες που απαιτούνται από το σώμα για την κανονική του φυσιολογική λειτουργία και/ή με βιολογικές δραστηριότητες ευεργετικές για την υγεία ή/και προληπτικές για την υγεία.

Αξίζει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι τα επιστημονικά στοιχεία που απαιτούνται από δοκιμές σε ανθρώπους για την υποστήριξη των ευεργετικών για την υγεία ή των προληπτικών επιδράσεων των βιοπαραγόντων για την υγεία είναι υψηλά και είναι δύσκολο να αποκτηθούν.

Με βάση αυτόν τον ορισμό, οι βιοπαράγοντες μπορούν να υποδιαιρεθούν σε περαιτέρω και εν μέρει επικαλυπτόμενες κατηγορίες, όπως ενδογενείς (που παράγονται στον οργανισμό) έναντι εξωγενείς (λαμβανόμενοι από εξωτερικές πηγές), βασικοί (με γνωστά συμπτώματα ανεπάρκειας) έναντι μη ουσιαστικοί (ευεργετικοί για την υγεία), οργανικοί (π.χ. μακροθρεπτικά συστατικά και βιταμίνες) έναντι ανόργανων (ορυκτά) και άλλα. 

Ακόμη και αυτές οι υποκατηγορίες μπορούν να υποδιαιρεθούν περαιτέρω. Βασικοί βιοπαράγοντες είναι εκείνοι που ο οργανισμός δεν μπορεί να παράγει ή δεν παράγει σε επαρκή ποσότητα και οι οποίοι επομένως πρέπει να προμηθεύονται από εξωτερικές πηγές. Μια σημαντική κατηγορία εξωγενών βιοπαραγόντων είναι οι διατροφικοί βιοπαράγοντες, οι οποίοι περιλαμβάνουν βιταμίνες και προβιταμίνες, μέταλλα, ένζυμα, πεπτίδια, αμινοξέα, λιπαρά οξέα, φυτοχημικά και άλλα.